اسب عرب

 

-  اسب عرب بدون شک یکی از زیباترین نژادهای اسب میباشد. این نژاد برای هزاران سال با دقت و ریزبینی تولید نسل شده و به همین سبب به عنوان خالص ترین نژاد در میان تمامی نژادهای اسب پنداشته میشود. اسب عرب همچنین یکی از قدیمی ترین نژادهای اسب به شمار میرود و حدود ۵۰۰۰ سال است که به عنوان همراهی برای بشر وجود داشته و یکی از سواری های مورد علاقه ی چهره های تاریخی ای مانند چنگیز خان، ناپلئون و جورج واشینگتن بوده است. در ادامه به بررسی این نژاد میپردازیم.

بدن اسب عرب

بدن جمع و جور، سم های محکم، ران های قوی، استخوان های محکم و فاصله ی نسبتا کم بین ران پا و کتف آنها دلایل اصی قدرت و تعادل خوب این نژادند.
برخی از ویژگی های ظاهری اصلی اسب عرب عبارتند از:

• اعضای بدن متناسب با هم
• چشم ها و مجراهای تنفسی درشت
• پوزه ی کوچک
• گردن ظریف و قوس دار
• بالا گرفتن دم به هنگام حرکت
• گوش ها کوچک و رو به جلو
• یال و دم لطیف

بعضی از اسب های عرب نسبت به سایر نژاد ها یک مهره ی کمر (۵ عدد به جای ۶ عدد) و یا یک جفت دنده (۱۷ جفت به جای ۱۸ جفت) کمتر دارند. حرکت این اسب بلند و با سرافرازی است. قدم رفتن اسب عرب متوازن و خوش نما، یورتمه اش بلند و پر انرژی و حرکت چهارنعلش روان و تماشایی است. ظاهر اسب عرب بیانگر زیبایی، قدرت و چابکی آن است.

قد و اندازه

اسب عرب در قد و قامت نسبت به بسیاری از اسب های سواری کوتاه تر است و به طور کلی جزو اسب های کوتاه قد به حساب می آید. قد اکثر اسب های این نژاد بین ۱۴۲ تا ۱۵۴ سانتی متر میباشد اما در بعضی از اسب های عرب میتوان شاهد قد هایی بین ۱۵۴ تا ۱۶۲ سانتی متر نیز بود.

وزن اکثر اسب های عرب بین ۳۵۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم میباشد.

رنگ و نشان ها

اسب های عرب اصیل به رنگ های کهر، نیله (خاکستری)، کرنگ، مشکی و ابرش یافت می شوند که عمده ترین رنگ آنان کهر و سپس نیله است. بعضی از اسب های عرب بر روی سر و قلم های دست و پای خود نشان های سفیدی دارند (مانند اسب سمت چپ عکس زیر).

اسب عرب نیله (سمت راست)، اسب عرب کهر بی نشان (وسط)، اسب عرب کرنگ چهار قلم سفید (سمت چپ)

• در صورتی که اسب دارای هیچ نشان سفیدی نباشد، به آن اسب بی نشان می گویند (مثال: اسب کهر بی نشان=اسبی به رنگ کهر که هیچ نشان سفیدی بر روی سر و بدنش وجود ندارد).
• در صورتی که اسب دارای نشان های سفید بر روی هر چهار قلم دست و پای خود باشد، به آن اسب چهار قلم سفید می گویند (مثال: اسب کرنگ چهار فلم سفید=اسبی به رنگ کرنگ که هر چهار قلم دست و پایش سفید باشد).

پوست تمامی اسب های عرب در تمام قسمت های بدنشان، به غیر از قسمت هایی که نشان های سفید رنگ دارند، به رنگ مشکی است. گفته میشود پوست مشکی این اسب در گذشته این نژاد را از گرمای خورشید کویر محافظت میکرده.

با اینکه اسب های عرب بسیاری با رنگ موی “سفید” وجود دارند، اما رنگ سفید در واقع اثر عمل طبیعی ژن خاکستری است. اسب های نیله در هنگام تولد به رنگ مشکی، کهر یا کرنگ هستند و هنگامی که رشد میکنند به تدریج رنگشان روشن تر میشود تا در نهایت یا کاملا سفید میشوند و یا خاکستری لکه لکه . اما رنگ پوست آن ها مشکی است و در تمام طول عمرشان نیز مشکی باقی می ماند. بنابراین، تمامی اسب های عرب سفید رنگ در حقیقت نیله هستند و هیچ ژن سفیدی در اسب های عرب وجود ندارد، با اینکه تعداد بسیار بسیار اندکی (چندین اسب در کل تاریخچه ی اسب های عرب) از اسب های عرب به دلایل دیگری به رنگ “سفید” ثبت شده اند.

رنگ مشکی در میان اسب های عرب جزو رنگ های کمیاب و نادر به حساب می آید (حدود ۴% از اسب های عرب به رنگ مشکی اند). دلیل علمی کمیابی رنگ مشکی در اسب عرب این است که ژن مشکی اکثر اوقات تحت سلطه ی ژن غالب “Agouti” در می آید و سبب به وجود آمدن ناحیه های مشکی در اسب های کهر میشود. در حال حاضر بعضی از مزرعه های تولید و پرورش اسب عرب به کمک تست های ژنتیک و DNA تلاش میکنند تا احتمال تولید کره های مشکی خود را افزایش دهند.

سرشت و خوی

اسب های عرب برای قرن های متعددی در صحراها و کویر ها و در ارتباط نزدیکی با انسان ها وجود داشته اند. مالکان اسب های مادیان ارزشمند جنگی به منظور جلوگیری از دزدیده شدن مادیان های قیمتی خود، آن ها را درون خیمه های خود و در کنار خانواده و فرزندان خود نگهداری میکردند. فقط اسب هایی که به طور طبیعی از سرشت خوبی برخوردار بودند اجازه ی تکثیر داشتند و نتیجه ی آن، این شد که امروزه اسب های عرب از آنچنان خوی خوبی برخوردارند که جزو یکی از تنها نژادهای اسبی هستند که قوانین فدراسیون سوارکاری آمریکا (United States Equestrian Federation) به افراد زیر ۱۸ سال اجازه ی نمایش دادن نریان های آن ها را در اکثر مسابقات زیبایی میدهد.

اسب عرب جزو دسته ی اسب های “خون گرم” به حساب می آید; دسته ای که شامل اسب های خوش روحیه ی دیگری است که اصلاح و بهبود یافته اند و به منظور سرعت تولید می شوند، مانند آخال تکه (Akhal-Teke)، تروبرد (Thoroughbred) و بارب (Barb). اسب عرب نیز مانند سایر اسب های خون گرم از اسب های حساس، باهوش و زیرک است که همین ویژگی ها امکان تعلیم سریع و ارتباط بهتر و قوی تر با سوارکار خود را برقرار میسازند، اما همین ویژگی  ها نیز سبب می شوند که این نژاد به همان سرعتی که میتواند خو و عادت های خوب را فرا گیرد، خو و عادت های بد را فرا گیرد. اسب های عرب شیوه های تمرین آزاردهنده (پرخاشگرانه) و بی منطق را تحمل نمی کنند. اسب های عرب به طور طبیعی به همکاری با انسان ها گرایش دارند ولی اگر با آن ها بد رفتاری شود، همانند هر اسب دیگری، میتوانند بیش از حد عصبی یا مضطرب شوند اما به ندرت پرخاشگر و شرور میشوند و آن فقط در صورتی است که به طور جدی لوس شوند و یا در معرض سو استفاده و آزار شدید قرار بگیرند.

 استفاده های اسب عرب

اسب عرب در بسیاری از ورزش ها استفاده میشود. آن ها اسب های مناسبی برای مسابقه های استقامت با مسافت های طولانی میباشند. آن ها میتوانند به اسب های درساژ برازنده و زیبایی تبدیل شوند، زمین های کورس را در رقابت با اسب های تروبرد به رعشه در آورند، و یا با زیبایی و حرکت متوازن خود در مسابقات زیبایی دل هر تماشاچی ای را بدست آورند. اسب های عرب همچنین میتوانند همراهانی مهربان باشند و اسب های مسن ترشان می توانند برای سواری افراد مبتدی استفاده شوند.

 

ویژگی های منحصر به فرد

• صورت: گودی صورت، چشم های درشت و برآمده، سوراخ های بینی بزرگ، پیشانی پهن، پوزه کوچک
• بدن: دست و پاهای صاف، گردن قوس دار، نگه داشتن دم به سمت بالا در هنگام حرکت، بدن جمع و جور، سم های محکم، ران های قوی، استخوان های محکم، فاصله ی نسبتا کم بین ران پا و کتف
• خوی: باهوش، هوشیار، تعلیم پذیر
• دیگر:
  -دقت، ریزبینی و وسواس در تکثیر این نژاد سبب شده اصالت اسب های این نژاد بیش از هر نژاد دیگری حفظ شود.
  -یکی از قدیمی ترین نژاد های اسب (با حدود ۵۰۰۰ سال قدمت)
  -یکی از محبوب ترین نژاد های اسب در سراسر جهان
  -اسب های این نژاد دارای شجره نامه های دقیق تا چندین نسل قبل هستند.
  -هیچ اسب سفیدی در این نژاد در هنگام تولد به رنگ سفید نبوده است.
  -خط خونی اسب های عرب بر پیشرفت و توسعه نژادهایی مانند تراکهنر (Trakehner)، تروبرد (Thoroughbred)، مورگان (Morgan) و بسیاری نژادهای دیگر تاثیر گذاشته است.

منابع:

• سارینا هورس

• Wikipedia: Arabian Horse
• Arabian Horse Profile
• Arabian Horse Breed Profile
• Elwyn Hartley Edwards – The Ultimate Horse Book